Monument SLM-vliegramp

Sculpturen

In de serie Sculpturen van Oost het Monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de vliegramp in Suriname. Het staat op
’s-Gravesandeplein, en is daar in 1991 geplaatst.

Monument SLMHet Monument is gemaakt van aluminium, de belangrijkste grondstof van Suriname, en het bestaat uit drie elementen. Deze drie elementen beelden samen een figuur uit die symbool staat voor de bevrijding van lichaam en geest van de slachtoffers van de vliegramp. Op de sokkel staat in het Sranan: ‘Lobiwan wi sa tan memre yu’, met daarbij de vertaling: ‘Wij zullen jullie nooit vergeten’. Bij het Monument staat ook een bank met aan één zijde een brede zuil, die als steun van de bank fungeert – uitgevoerd in zwart graniet. Ze scheppen het beeld van een grafmonument. De andere steun van de bank lijkt op de drie elementen van het beeld. Op de zuil staat: Ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de vliegramp te Zanderij, Suriname, 7 juni 1989.
Het herdenkingsmonument staat niet voor niets op deze plek. Even verderop, om de hoek in de Ruyschstraat op nummer 377, was destijds café De Draver, stamcafé van enige overledenen én van een van de initiatiefnemers tot de oprichting van het Monument dat door de gemeentes Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en de voetbalbond KNVB werd gefinancierd.
Elk jaar op 7 juni vindt er bij het Monument een herdenkingsbijeenkomst plaats. Afgelopen jaar was het alweer 25 jaar geleden.

Kleurrijk Elftal
Op 7 juni 1989 stort een vliegtuig van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM) neer tijdens een mislukte landingspoging nabij het vliegveld Zanderij in Suriname. Van de 186 inzittenden overleeft slechts elf mensen, en een hond de ramp. De Douglas DC8 vervoert achttien voetballers van het Kleurrijk Elftal, de Draver Boys – een orkestje dat het elftal vaak begeleid, en Surinaamse Nederlanders die een bezoek brengen aan familie aldaar. Drie spelers overleven de ramp. Sommige spelers van het Kleurrijk Elftal zitten niet in het vliegtuig: Stanley Menzo is al met een eerdere vlucht vertrokken. Winston Haatrecht van SC Heerenveen moet nog in de nacompetitie spelen en laat zich vervangen door zijn broer Jerry. Ruud Gullit, Frank Rijkaard en Aron Winter hebben van hun clubs geen toestemming gekregen om naar Suriname te gaan. Achttien Surinaams-Nederlandse profs, een talentvolle nieuwe generatie, reizen af naar hun land van herkomst. Met het Kleurrijk Elftal gaan ze een toernooi spelen met de voetbalclubs SV Boxel, SV Robinhoof en SV Transvaal.
In Nederland wordt later voor de nabestaanden een benefietwedstrijd in het Feijenoordstadion gespeeld.
Bank slm
Het Monument is vervaardigd door Guillaume Lo-A-Njoe (1937). Hij is de zoon van een van de eerste Surinamers die voor de Tweede Wereldoorlog naar Nederland komen. Jarenlang schildert Guillaume in de traditie van Cobra, en borduurt daar verder op voort. Hij vervaardigt tientallen naturalistische doeken over de jungle. Niet alleen over die van Suriname, maar ook over ‘de jungle van onze gedachten’.
Zijn werk bestaat vooral uit schilderijen – meestal olie op doek – maar ook uit gouaches, houten beelden en objecten én zeefdrukken.
De ouders van Lo-A-Njoe komen in 1936 uit Suriname naar Amsterdam alwaar Guillaume een jaar later de wereld betreedt. Hij is overwegend autodidact, maar geniet wel kunstonderwijs op de Kunstnijverheidsschool, een van de voorlopers van de Gerrit Rietveld Academie. In 1958 ontvangt hij de Koninklijke Subsidie voor de Schilderkunst, en heeft hij zijn eerste tentoonstelling in café Eijlders aan het Leidseplein. Zijn schilderijen hangen onder meer in het Amsterdamse Stedelijk Museum, het Cobra Museum in Amstelveen, het Gemeentemuseum Den Haag en het Surinaams Museum in Paramaribo.

Verschenen in 'Dwars door de Buurt', nummer 178, 27 maart 2015
 en Oost-online.

Fragment van de herdenking op 7 juni 2017, 28 jaar na de vliegramp.

 

In Paramaribo staat ook een monument, naar een ontwerp van Ingenieursbureau Pronto. Het is een rond plein in de vorm van een vliegtuigmotor met in het midden een kniehoog koepeltje. Dat verbeeldt de ronde punt aan het begin van de centrale as van de motor. De vijfpuntige ster van de Surinaamse vlag is in het plein verwerkt en opgevuld met grind. Elk uiteinde eindigt bij een of twee grafkelders met een platte deksteen. Op een betonnen bouwwerkje ligt een granieten plaat. Daarop staan de namen van de negen slachtoffers die nog niet individueel geïdentificeerd zijn.
Vier witte, vijf meter hoge zuilen vormen de ingang tot het monument, met aan elke zuil van boven tot onder een verticale metalen plaat met de namen van de slachtoffers. Bovenaan zijn vier gestileerde, opengewerkte straalmotoren gemonteerd, ontworpen en gemaakt door Waka Tjopoe.
Uit: Eric Kastelein. Oog in oog met Paramaribo. Verhalen over het herinneringserfgoed 2020.

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.