In de serie Sculpturen van Oost ‘Handen’ van beeldhouwer Willem Reijers. De ‘Handen’ zijn in brons gegoten, en ze hangen aan de voorgevel van het Cygnus Gymnasium aan de Wibautstraat.

Het zijn handen in allerlei standen die – hooggelegen – als het ware uit de betonnen muur van het schoolgebouw schieten. Het ontwerp van ‘Handen’ is uit 1956,
en de sculptuur is gegoten voor de toenmalige Eerste Christelijke Technische School Patrimonium school aan de Wibautstraat. Maar in 1958 overlijdt Reijers, en tot grote ergernis van zijn erfgenamen is er met zijn ‘Handen’ na zijn dood nogal wat afgesjouwd. Zo hangt het geruime tijd aan de gevel van een andere school in West. Na een hoop gesoebat spannen de erven van Reijers een rechtszaak aan. In 1972 beslist de rechter dat er een wanprestatie tegenover de beeldhouwer en zijn artistieke bedoelingen is geleverd. ‘Handen’ moet alsnog de school aan de Wibautstraat sieren. Maar het duurt nog tot 1978 voordat het daar aan de voorgevel hangt.

Het schoolgebouw is uit de tijd van het Nieuwe Bouwen. Er zijn opvallende overeenkomsten met een wooncomplex van de befaamde Franse architect Le Corbusier in Marseille. Het gebouw is als rijksmonument aangewezen, en het staat op de lijst van topmonumenten uit de wederopbouwperiode. Om zijn vorm staat het ook bekend onder de naam ‘Het Schip’.

Vernieuwer
Willem Reijers (1910-1958) volgt onderwijs aan de Grosvenor School of Modern Art in Londen (1931-1934) en gaat daarna naar Parijs, waar hij in de leer is bij de schilder Fernand Léger. In 1939 werkt hij tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in het atelier van de beeldhouwer Ossip Zadkine. Naast beeldhouwer is hij kunstschilder en illustrator. Reijers wordt beschouwd als een van de vernieuwende beeldhouwers van vlak na de oorlog. Maar hij is slechts tien jaar als beeldhouwer actief.
Ooit heeft hij de stelling geponeerd: ‘Een beeldhouwer maakt zijn beste werk wanneer hij de vijftig is gepasseerd.’ Hij is slechts 48 jaar geworden. In de tien jaar als beeldhouwer heeft hij een klein oeuvre van experimenteel werk nagelaten.
In 2004 verschijnt er een monografie over hem:
‘ (…) dat een beeld geeft van het werk van deze vernieuwer van de Nederlandse beeldhouwkunst in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw. Ondanks de lessen die hij in de jaren dertig in Parijs volgde bij de schilder Fernand Léger en bij beeldhouwer Ossip Zadkine, is Reijers als autodidact te beschouwen.
Zijn eclectische half-abstracte plastieken reflecteren met hun vitaliteit en originaliteit Reijers’ persoonlijkheid. De kunstenaar maakte naam met onconventionele, soms bijna speelse beelden als Verkeerswezen op de Groninger Emmabrug, Monument voor een fusillade in Zijpersluis en zijn ontwerpen voor het Koopvaardijmonument in Rotterdam. Tot zijn vroege dood in 1958 bleef hij verrassen.’

Reijers was bevriend met de dichter Lucebert, die over zijn overleden vriend het volgende gedicht schreef:

In memoriam Willem Reijers

er is geen beeld van de dood er is alleen
het levendige beeld van de opgeheven hand
die een glas bier omvat of een rug van klei
of de hamer die korte metten moet maken
met de overtollige ruimte. er is
binnen mijn warm vel de wereld fel
waarin het altijd goed was stevig te staan
snel te gaan over de snelweg
stevig te staan tussen voortrazende vluchtige vormen
snel te grijpen naar een stevig lichaam dat zowel
in je geest als in je handen thuishoort

in elk nieuw geschapen beeld
standbeeld of denkbeeld
moest zijn de thuiskomst met mij
om al de overgangen en bochten met levensgevaar genomen
en die dan zei met mij: – hier ben ik
er is geen ander beeld van de dood
dan een levend beeld –

Verschenen in ‘Dwars door de Buurt’, nummer 180, 26 juni 2015
en Oost-online.