In de reeks Sculpturen van Oost ‘Bolgewas’ van Paul Koning. Het beeld staat in het Oosterpark, en is daar in 1969 geplaatst.

Het beeld is in brons gegoten. Oorspronkelijk is ‘Bolgewas’ in beton uitgevoerd, maar in de jaren zeventig is het door vandalen onthoofd. Een nieuw exemplaar in brons komt ervoor terug. Een flinke glimlach op het gezicht trekt de aandacht. Het is een vrolijk beeld van een klein mannetje ondergronds.
Elke ochtend loop ik er samen met mijn hond langs, en elke keer kijkt hij me jolig aan. Zijn hoofd en schouders steken als een soort van bolgewas uit het gras omhoog. Hij staat in het middendeel van het park, langs het water, in de buurt van de Bokkenrijder.
Met z’n lach op zijn gezicht blijft hij zin in het leven hebben, ondanks dat-ie daar zo ingegraven staat. Als kind groef je jezelf nog weleens op het strand in, alleen je hoofd stak dan boven die berg zand uit.
Een andere gedachte over ‘Bolgewas’ vond ik bij Pierre’s column: “‘Wie zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt, die wordt zijn kop afgehakt.’ We kennen die uitdrukking allemaal. ‘Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg’ is een variant daarop met een ietwat andere betekenis. Maar we begrijpen deze uitdrukkingen allemaal. Aan die gezegden moet ik altijd denken, wanneer ik ‘Bolgewas’ passeer. Ik kan mij telkens weer identificeren met het mannetje dat zijn hoofd boven het gras uitsteekt; ik voel met hem mee. Ik hoor in mijn gedachten de vernietigende maaimachines al aankomen, en daarom krijg ik de neiging hem toe te roepen om snel weer ondergronds te gaan.” Bron.

Naturalisme
Paul Koning, (1916-1998) was een Nederlands beeldhouwer, graficus, tekenaar en lithograaf. Zijn opleiding deed hij aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam, en hij kreeg les van Jan Bronner.
Figuur- en diervoorstellingen waren voornamelijk de onderwerpen van zijn werk. Hij werkte naturalistisch, het liefst naar model. Een korte periode heeft hij iets geabstraheerd, maar het mensbeeld bleef duidelijk bestaan. Voor zijn werk gebruikte hij materialen als hardsteen, klei, brons, gewapend beton en gips. Hij werkte in meerdere ateliers zoals aan het Rapenburg in Amsterdam en zijn atelierschip ‘Grisbi’ in Eemnes.
Drie jaar voor zijn dood verscheen het boek Paul Koning sculptuur en grafiek Eemnes met reproducties van zijn beelden en grafisch werk. (Helaas niet langer verkrijgbaar, wellicht wel tweedehands).

Het volgende gedicht is van mijn hand, ik schreef het onlangs, en het heeft het kunstwerk als uitgangspunt:

Ingegraven hoofd

Schokvast in gedachten
zit ik tot aan mijn nek
in de drek

steeds dieper zink ik
weg in dit land
zonder bodem

maar de lach
blijft op
mijn gezicht

want op een dag
sjor ik me omhoog
loop weg zonder gedachten.

Verschenen in ‘Dwars door de Buurt’, nummer 190, 18 december 2016,
en Oost-online.